(Bu yazı 16.01.2014 tarihli Taraf Gazetesinde yayınlanmıştır.)

Küçüklüğümden beri hep düşünürüm; acaba hayatın bize sunduğu imkânlar farklı olsaydı bugün yine aynı ‘yerde’ duruyor olur muyduk? İnançlarımızla, kültürümüzle, değerlerimizle…

Acaba Tur dağında Tanrı ile konuştuğunu söyleyerek elinde levhalarla gelen Hz. Musa’yı mı daha inandırıcı bulurduk, yoksa onu bekleyen insanları altından yaptığı bir buzağı heykeline tapmaya ikna eden Sâmirî’yi mi?

İslam’ın peygamberi bize gelip Allah’tan vahiyler aldığını söyleyerek dine davet etseydi, ona mı inanırdık, yoksa muarızlarına mı? O güne kadarki bütün inançlarımızı, bazı alışkanlıklarımızı ve değerlerimizi değiştirmeyi göze alarak davetine olumlu karşılık verir miydik?

İslam tarihinde ilk fitne dönemi olduğu söylenen zamanda yaşasaydık, Hz. Ali ile Muaviye arasında yapılan Sıffin savaşında tercihimizi hangisinden yana kullanırdık acaba?

Türkiye’de değil de bambaşka bir dinin, mezhebin, dilin ve kültürün olduğu bir ülkede doğup büyüseydik, mesela bir İngiliz, İranlı, Rus, Hindistanlı ya da bir Çinli olarak gelseydik dünyaya, bugün yanlış dediklerimize yine yanlış, bugün doğru dediklerimize yine doğru diyor olur muyduk?

Gerçek olan nedir, nerededir, nasıl bulunur? Birbiriyle çatışan iki taraf karşısında doğru ya da ‘daha doğru’ olan nasıl tespit edilebilir? Bu arayışın sağlam metodu nedir? Bu gibi öncelikli soruları doğru cevaplandırmadığımız müddetçe başka sınavlarda başarılı olmamız çok zor.

Şu anda bulunduğumuz yerden tarihe bakarak iyileri destekleyip kötüleri yermenin konforunu hepimiz yaşıyoruz. Soruların cevapları bize en baştan söyleniyor. Genelde iyileri tamamen iyi, kötüleri de tamamen kötü olarak öğrendiğimiz ve artık o şekilde inandığımız için hangi tarafı destekleyeceğimizi zihnimizi hiç yormadan belirleyebiliyoruz.

Son haftalarda yaşanan kriz, tüm ülke vatandaşları olarak hepimizi, özellikle de muhafazakârlar kitleleri büyük ve sıradışı bir sınava tabi tutuyor: Hakikati bulma ve doğru yerde durma sınavı.

Ortada görüneni ve görünmeyeniyle çeşitli aktörler var. Tarafların birbirleriyle ilgili, ülkeyi derinden sarsabilecek gibi görünen büyük iddiaları var. Bu iddialar bazen birbiriyle öyle bir çatışıyor ki, sonuçta şundan emin hâle geliyoruz: Ortada bazı bilgileri çarpıtanlar var, yalan söyleyenler, iftira atanlar var, düşünmeden konuşanlar, karşıdakini yanlış anladığı için verdiği tepkiyle yanlışı katlayarak devam ettirenler var.

Peki, kim onlar? Hangi tarafın hangi mensupları, sözcüleri ya da temsilcileri bu yanlışları yapıyor? Hangi taraf hangi hareketinde yanlış veya doğru? Eksi ve artıları hesap edildiği zaman kim daha çok ‘doğruya’ sahip?

Anlaşılan o ki, tarihteki o büyük yol ayrımlarını tecrübe eden insanların dilemmalarını, doğru olanı bulup doğruya destek olma sınavını herkes gibi bizler de yaşayacağız; bundan kaçış yok.

Fakat daha işin başında sınavdan kaçamak yapanların sayısı hayli fazla görünüyor. Sınavdan kaçanlar, yani süreci ve somut gerçekleri sabır ve mantıkla tek tek takip edip, her iki tarafı dikkatle dinleyerek kanaatini en sonunda belirlemek yerine, en başta hızla bir kanaat belirleyip ondan sonra karşılaştığı her olayı ona göre ‘yorumlayanlar’.

Bu sürecin baştan kaybedenleri, ve ileride en çok mahcup olacak olanlar sanırım bu kaçamak yapanlar olacak.

Doğruyu bulmanın yolu ve ilkeleri üzerine konuşmadan da önce şimdilik, Alain’in tavsiyesine uyarak, “hakikate giden en zor yolu” seçmemiz gerektiğini düşünüyorum şahsen. Yani sabırla emek sarf etmeyi, düşünmeyi ve ‘acele ile değil teenni ile’ hareket etmeyi gerektiren yolu.